Moderne Tafeletiquette: een nieuw boek door Kevin Strubbe
Niets is gezelliger dan samen te tafelen. Zo’n gedeelde maaltijd vraagt echter om afspraken, regels om gênante situaties te vermijden. Als we buiten de grenzen gaan, wordt het soms heel gecompliceerd. Kevin Strubbe is etiquettespecialist en maakt ons wegwijs in keurige manieren. Bij uitgeverij Van Halewyck verscheen zopas zijn nieuwe boek: Moderne Tafeletiquette. Een voorproefje.
Kevin Strubbe is een dertiger uit Antwerpen, gehuwd, vader van een dochtertJe, woont op een appartement, een gewone jongeman zonder butlerallures. Niettegenstaande hij een Jaar lang de persoonliJke hofmeester was van kroonprins Filip, zowel voor privé- als oftîc1ele gelegenheden, haalde hij de etiquette van onder het stof en maakte haar weer hip. Hij werkte een aantal jaren in de 1nternat1onale hotelsector, startte met succes diverse restaurants op, heeft sinds enkele Jaren zijn ding gevonden als zelfstandig consulent, gespec1al1seerd in etiquette en omgangsvormen in het algemeen. Moet u met een delegatie van uw bedrijf op zakenreis naar China of ontvangt u uw Japanse businesspartners, dan doet u er het best aan vooraf even met Kevin Strubbe van gedachten te wisselen zodat u en uw gasten of gastheren niet met rode kaken komen te staan.
Uw vorige boeken Etiquette is Hip en Etiquette in het Buiten/and verkochten als zoete broodjes. Is er nood aan dergelijke boeken?
“BIIJkbaar wel. Als men over etiquette spreekt. denken mensen vooral aan butlers. Maar in mijn eerste boek heb ik willen aantonen dat etiquette niet noodzakelijk belegen hoeft te zijn, maar ook een jongere doelgroep kan aanspreken. Het gaat niet over het strijken van kranten, ik tracht tips aan te reiken die in het leven van iedere dag kunnen helpen om kleine ergernissen te vermijden, om nog te zwijgen van grote ruzies. Je mag niet vergeten dat mensen vandaag een veel drukker sociaal leven hebben. Uit gaan eten bijvoorbeeld was vroeger alleen voorbehouden voor feestelijkheden. Nu gaan jonge koppels iedere week wel ergens uit eten. Bovendien reizen mensen veel meer en worden ze geconfronteerd met culturen die totaal verschillend zijn van de onze Het gaat dan niet alleen om privéreizen, maar ook om businesstrips. Het kan van kleine dingen afhangen om een deal te doen slagen, maar vooral van de intermenselijke relatie, en daar komen regels bij kijken. Meer en meer bedrijven beseffen dat ook. Echt waar, etiquette is in.
Maar als men voortdurend aan regels en omgangsvormen moet denken, kan dat de spontaneïteit niet in gevaar brengen?
“Dat is een misverstand dat vaak opduikt. Etiquette staat niet voor stijf en deftig. Etiquette is er juist om het gezellig te maken. Wie de regels kent waaraan hij geacht wordt zich in een bepaalde situatie te houden, zal zich ongedwongen gedragen. Een mooi voorbeeld zijn recepties. Er zijn nogal wat mensen die recepties haten, omdat ze zich niet op hun gemak voelen, omdat ze niet weten hoe ze zich moeten gedragen, hoe ze mensen kunnen aanspreken, hoe ze met fingerfood overweg moeten zonder vlekken te maken. Wat een voordeel als Je een aantal basisregels kent en je op een receptie als een vis in het water voelt. De interculturele contacten en de vragen over etiquette die daaruit voortvloeien, maken het thema ook heel toegankelijk voor een jonger publiek:’
‘Etiquette hoeft niet noodzakelijk belegen te zijn maar kan ook een jongere doelgroep aanspreken’
Hoe doet u dat, mensen consulteren over etiquette?
“Ik probeer er vooral geen saaie boel van te maken. Bedrijven vragen me soms om hun medewerkers een training te geven. Meestal gaat het om die medewerkers die een eerste contact hebben, ofwel met klanten, ofwel met businesspartners. Als laatste sessie gaan we meestal eten met de groep en geef ik aan tafel bij een gezellig etentje een aantal voorbeelden uit de dagelijkse praktijk. Geloof me, dat gaat er beter in dan als ik bijvoorbeeld ex cathedra zou gaan doceren. Je mag niet vergeten dat etiquette voortdurend evolueert en verschillend kan z1Jn volgens sooale context De cognac en de sigaar na het diner zijn vandaag veel minder vanzelfsprekend dan pakweg 10 jaar geleden. Onze ouders hadden andere tafelgewoonten dan w1J Misschien waren ze guller met de nes wiJn, om hun gastvr1Jhe1d te tonen, terwijl er nu eerder met mate wordt geschonken want we moeten straks nog de baan op. Een chic diner met zakenpartners is natuurlijk niet hetzelfde als een etentJe in uw stamrestaurant met vrienden, maar het hoeft daarom niet ongezellig te z1Jn’
Zijn er door de interculturele contacten ook meer kruisbestuivingen dan vroeger?
“Ik denk dat uitwisseling van gewoonten van alle t1Jden geweest 1s. Maar vandaag zijn er een aantal fenomenen die dat nog in de hand werken. Denken we maar aan televisie, Amerikaanse series waarin mensen heel verschillend zitten te eten dan wij gewoon zijn. Zo zie je dat het verschijnsel om alleen met de vork te eten, gretig wordt opgepikt door onze Jongeren. Dat heeft ook consequenties: onderzoek heeft uitgewezen dat er vandaag dubbel zoveel vorken worden verkocht dan messen. Jongere mensen kunnen vandaag redelijk goed met stokjes overweg, onze ouders hebben dat nooit gedaan. Nu heb Je in elke stad Japanse restaurants en mensen reizen ook veel meer. Maar reizen houdt ook in dat Je niet arrogant moet doen en niet moet denken dat Je de waarheid 1n petto hebt Want dan ga Je onvermiJdeliJk mensen schofferen. Als je b1Jvoorbeeld 1n Arabische landen je benen kruist, kan Je een kruis maken over de business deal. De onderkant van Je schoen laten zien. geldt daar als de grofste belediging. Het is maar dat je het weet!’
Wie mag er eerst de trap op: de vrouw of de man?
‘Dat 1s zo’n typisch voorbeeld van hoe gevoelig en hoe contextgebonden etiquette kan zijn. In principe gaat de man eerst, zodat hij niet onder de rok van de vrouw kan kijken. Maar wat als een vrouw een broek draagt? Of als er iets amoureus groeit tussen de twee personen? Wat als het om een wat oudere vrouw gaat? In bepaalde gevallen kan het hoffelijk ZiJn om de vrouw toch te laten voorgaan, of kan je de vrouw bescherming bieden door achter haar de trap op te gaan. Bovendien zijn de man-vrouwverhoudingen de voorbije decennia grondig veranderd. Een man wil een vrouw graag verwennen en de restaurantrekening betalen. Maar de vrouw wil vandaag ook haar zelfstandigheid tonen. In praktijk betaalt de man 1n de meeste gevallen de eerste keer en worden er afspraken gemaakt als er een vervolg komt. Een gouden regel: wees niet bang om het te vragen als je echt niet weet hoe het moet. Veel beter om het te vragen, dan mensen te schofferen:·
‘Een gouden regel: wees niet bang om het te vragen als je echt niet weet hoe het moet’
De richtlijnen hangen vaak af van de sociale context. Bovendien kunnen ze ook nog verschillen van bedrijf tot bedrijf.
“Daarom kan het belangrijk zijn dat een bedrijf enkele guidelu1nes opstelt om de medewerkers wegwijs te maken en in kennis te stellen van de policy in het bedriJf. Hoe kort mag een rok zijn? Dat hangt in aanzienlijke mate af van de bedrijfscultuur. In sommige hippe bedriJven kan het net not done zijn om een lange rok te dragen. Draag 1k een pak of een Jeans? Mag ik op vrijdag wel een pak dragen of is het dan voor iedereen Casual Friday? Niets is zo vervelend als iemand te moeten terechtwijzen·
Etiquette is een heel complex gegeven. Waar haalt uzelf de mosterd?
“Ik tracht voortdurend de vinger aan de pols te houden en te observeren. Er zijn drie factoren die in aanzienlijke mate bepalen hoe etiquette evolueert, en dat zijn de maatschappiJ, de wetgeving én de technologie. Wat dat laatste betreft denk ik bijvoorbeeld aan het gebruik van de gsm en de etiquetteproblemen die daaruit zijn voortgevloeid. Als etiquettegebruiker of -consument, moet je ook voortdurend voor ogen houden dat respect de allerbelangrijkste factor is in een intermenselijke relatie, en dat gaat van een zakelijke relatie tot een liefdesrelatie:’